1991-ci ilin
oktyabrında Azərbaycan müstəqillik əldə etsə də, Ermənistanın işğalçılıq
niyyəti güdən təcavüzü Respublikada vəziyyəti gərginləşdirmişdir. 1993-cü il
iyunun 4-də Gəncədə polkovnik Surət Hüseynovun nəzarəti altında olan hərbi
hissənin hakimiyyətə itaətsizliyi ölkəni tamamilə xaosa sürükləmişdi.
Situasiyanı nəzarətə almaq üçün hakimiyyətin atdığı tələsik addımlar vəziyyəti
düzəltməmiş, əksinə, Gəncəyə yola düşən dövlət nümayəndələri girov
götürülmüşdür. Qiyamçı hərbi hissənin rəhbərliyi Baş nazir və Milli
Məclis Sədrinin, sonra isə Prezidentin istefasını tələb
etmişdir. Vəziyyət nəzarətdən çıxmış, ətraf rayonların icra
başçıları zorla dəyişdirilmiş, Surət Hüseynovun qiyamı məhdud
Gəncə civarlarından çıxaraq, üzü Bakıya doğru geniş miqyas
almışdır. Belə böhranlı və ağır vəziyyətdə
ölkə vətəndaşları yeganə çıxış yolunu yenə də müdrik
rəhbərinin hakimiyyət sükanı arxasına keçməsində görmüşdür. Hələ
1992-ci ilin mart ayında Xocalı şəhidlərinin Ağdam məscidi
qarşısından yola salınması zamanı atam Şükür Bəşirov yaxın qohumlarını və
həmyerlilərini toplayaraq Ağdam Xalq Cəbhəsinin önündə mitinq keçirərərək
Ümummilli lider Heydər Əliyevi Naxçıvandan Azərbaycana dəvət etmələrini o
vaxtki hökümətdən tələb etmişdir. Həmin mitinq hərbi operator Seyidağa
Mirmövsümlü tərəfindən çəkilərək efirə verilmişdir. Bu taleyüklü sınaq
anında xalqın çağırışına səs verən, dövlətin gələcək taleyinə biganə qalmayan
böyük strateq Heydər Əliyev
Bakıya dönərək Respublikada yaranmış hakimiyyət böhranının aradan
qaldırılması istiqamətində əməli fəaliyyətə başlamışdır. Ümummilli
liderin bir qrup ziyalı ilə Gəncəyə səfər etməsi
və heç bir riskdən çəkinməyərək silahlanmış qüvvələrlə danışıqlar
aparması vətəndaş müharibəsi təhlükəsinin qarşısının alınmasında
mühüm addım olmuşdur. Bundan bir neçə gün sonra -iyun
ayının 15-də isə Ulu öndər
parlamentdə səslənən təkidli xahişləri, ən əsası xalqın istəyini
nəzərə alaraq o zamankı Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin
Sədri vəzifəsinə seçilməsinə razılıq vermişdir. Bu tarixi
hadisə respublika həyatında xaos və anarxiyadan qurtuluşa doğru yeni
mərhələnin başlanğıcına çevrilmişdir. Bundan sonra Respublikamızda
mərkəzi hakimiyyətin gücləndirilməsi, hüquq mühafizə, məhkəmə islahatları və
ordu quruculuğu istiqamətində mühüm işlər görülmüşdür. Nəticədə Ümummilli lider
Heydər Əliyevin
layiqli davamçısı, müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında
Qarabağ işğaldan azad olunmuşdur.
Beləliklə də,
15 iyun Azərbaycanın tarixinə Milli Qurtuluş Günü kimi
daxil edilmişdir.
Sonralar millət
vəkilləri 15 iyun tarixinin təqvimə Azərbaycanın Qurtuluş günü kimi salınması
təklifi ilə çıxış etmişlər və Milli Məclis bu təklifi bəyənmişdir.
O vaxtdan Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə qayıdışı Milli Qurtuluş günü kimi
qeyd edilir.
Rac BƏŞİROV,
Xocalı rayon icra və probasiya şöbəsinin rəisi, ədliyyə müşaviri