Fevral ayı xocalılar üçün illər ötsə də, ən ağrılı günlərin yaşandığı ay kimi öz mənfi ab-havası ilə daxil olur. Bu qısa ay əslində Xocalı sakinləri
üçün mənəvi iztirabları ilə ən uzun ay kimi ötüşür. Qaysaq bağlamayan yaralar
fevral ayında yenidən şiddətlənir. Görünür, hər fevral ayı Xocalı soyqırımının ağrı-acılarını ağır çəkic kimi yaddaşımıza
daha dərindən möhürləyəcək. Nə qəribə qismətdir ki, Xocalı soyqırımının hər
ildönümündə göylərdən asılı qalan qar dənə-dənə də olsa özünü yetirərək o
müdhiş, qarlı-şaxtalı gecənin təəssüratlarını yaşadır. Sanki dəhşətli bir filmin bütün səhnəsi yenidən
canlanır, baş verən hadisələrin təbii olması üçün təbiət də öz məharətini
göstərir.
Hər il fevral ayı gələndə biz xocalıların qaysaq
tutmayan yarası yenidən qanayır. Bu ay xocalılar üçün matəm ayıdır. Fevral ayı
şəhid şəhərin əhalisi heç bir xeyir iş tutmur. Yenə hamı qəmgindir. Övlad itirmiş
analar, qardaş itirmiş bacılar, valideyinlərini itirmiş övladların göz yaşları
yenidən yanaqlardan süzülərək üzlərdə açdığı çuxurlarla üzü aşağa süzülür.
Xocalıda qalan doğmalarının ölüb qalmağından xəbəri olmayan insanlar hələ də
ümidlə yol gözləyirlər. Bu dərd ilə dünyasını dəyişənlər az deyil...
Səkkiz gün erməni zindanında amansız işgəncələr çəkmiş
Dürdanə Ağayeva da fevral ayında 31 əvvəl Xocalıda çəkdiyi müsibətləri daha da
dərin təəssüratlarla xatırlayır:
Mənim fikrimcə fevral ayını bütün xocalılar sevmir.
Qar görəndə məni həyəcan boğur, özümü qəribə hiss edirəm. Bu qarlı-şaxtalı
Xocalı soyqırımı gününün təhtəlşüurumda qoyduğu acı izlərin təsirindəndir. Təqvim
fevralın 1-ni göstərəndə yenə dərin fikrə getdim. Fikrim, xəyalım Xocalıya
qayıtdı. 31 il bundan əvvəl fevral ayı girəndə gecə qaranlıqda oturmuşduq.
Mühasirə şəraitində idik. Müharibə gedirdi, çətin günlər yaşayırdıq. Fevral
ayının 1-i, 2-si,....25-i hansı işləri görürdük fikirləri ilə yaşayıram. Şəxsən
mənim keçirdiyim hisslər belədir. İstəyərdim ki, fevral ayı təqvimlərdən
yığışsın. Fevralın 24-ü mən Xocalıda poçtda növbədə qalmışdım. Anam da yanımda
idi. Çağırış mübarizəsi aparırdıq. Telefonçuları yığırdıq, rabitə ilə kömək
çağırırdıq. Sonra da əsirlik həyatımın dəhşətləri gəlir gözlərimin önünə. Bizə
düşmənin ən alçağı, ən murdarı qismət oldu...
Fevral ayı xocalılar üçün nə qədər uzun və
iztirablı olsa da, onları bu kədər içində xoş gələcəyə ümidləndirən səbəblər də
çoxdur. Vətən müharibəsində Xocalı cəlladları məhv edilməklə alışıb yanan qisas
hisslərimiz bir az səngimiş oldu. Artıq xocalılar Ağdamın Şəhidlər Xiyabanında
dəfn edilmiş doğmalarının qəbirlərini ziyarət edə bilirlər. Düzdür, qəbirlər
viran olunub, tanınmaz haldadır. Amma iyirmi səkkiz ildən sonra ilk dəfədir ki,
şəhidlərimizin dəfn olduqları torpaqlarda onların ruhları ilə görüşdük. Bu,
“heç olmasa şəhidimin məzarını ziyarət edərdim” deyən, Xocalı soyqırımı abidəsi
önündə göz yaşları axıdaraq həsrət alovunu səngidən şəhid ailələri üçün böyük təsəllidir.
Ağdamın Şəhidlər Xiyabanından Xocalı torpaqları da görünür. Xocalıya gedən yollar çox qısalıb. Xocalının meşələrində, düzlərində şəhid olub qurda-quşa yem olan həmyerlilərimizin ruhlarının dolaşdığı bütün torpaqlara da qayıdacağıq. Zənnimcə, fevral ayının acı təəssüratları isə Xocalı soyqırımını yaşayan insanların yaddaşından heç vaxt silinməyəcək.
Qalib
BƏYMƏMMƏDOĞLU,
“Xocalının səsi” qəzetinin redaktoru